Từ trước đến nay, có lẽ bắt đầu từ 1965, thông tin
nhà nước (qua báo chí, đi vào sách vở và thực tiễn) đều lần lượt
nói ba vị Nguyễn Du, Nguyễn
Trãi, Hồ Chí Minh được tổ chức UNESCO tôn vinh là “Danh
nhân văn hóa thế giới”.
Dân chúng nói theo đài báo. Nhà trường nói theo Bộ, còn
đưa vào sách. Thầy nói, trò tin. Ai cũng tin hết.
Rồi một thời gian sau lại có ý kiến nói “sự việc không
phải như vậy”. Thông tin nhiễu loạn, chẳng còn biết thế nào nữa !
Vậy thì phải vào cuộc tìm văn bản gốc của UNESCO, nói có sách
mách có chứng.
Sự thật thế nào?
Không có danh hiệu "danh
nhân văn hóa thế giới" do UNESCO tôn vinh, mà chỉ có danh
sách những buổi lễ kỷ niệm ngày
sinh hoặc ngày mất của các danh nhân do chính các nước thành viên
UNESCO đề nghị lên, nội dung thuyết minh công tích được ghi nguyên văn theo
nước đề nghị. Đó là một trong những hoạt động thường xuyên của UNESCO với mục
đích thúc đẩy hiểu biết giữa các dân tộc. Điều này không giống như việc công nhận Di sản văn hóa thế giới,
có bằng chứng nhận của UNESCO, công nhận xong là có ý nghĩa lâu dài và
được đầu tư bảo tồn, phát huy.
Việc tổ chức lễ kỷ niệm như vậy đã được UNESCO thực hiện từ năm
1954, và từ năm 1962, UNESCO lên kế hoạch kỷ niệm từng 2 năm một. Việc chọn
kỷ niệm ai hoặc sự kiện lịch sử gì là do các nước thành viên của
UNESCO đề nghị, UNESCO xét hồ sơ hợp lệ thì chấp thuận.
Xem tài liệu gốc của UNESCO sau đây để hiểu rõ hơn về qui
cách, tiêu chuẩn về việc vinh danh: http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001277/127747EB.pdf.
Hồi đó chẳng mấy ai biết văn bản gốc của UNESCO ở đâu. Do
đó người dân không nghi ngờ các ông nhà nước đã dịch bừa, lại cố ý
nói mập mờ về một cái “danh hiệu” không tồn tại.
Chính xác “danh hiệu” ấy theo tiếng Anh là “great
personalities”, tức “nhân vật nổi tiếng, kiệt xuất”. Nhân vật do các
nước đề nghị lên, UNESCO chỉ việc đưa vào danh sách hàng năm, rồi gửi
cho các nước thành viên LHQ để biết. UNESCO không cấp cái “danh hiệu”
nào cả, họ chỉ làm đầu mối trung gian, chuyển hồ sơ nhân vật đó cho
các nước thành viên khác để giao lưu, tìm hiểu và khuyến khích tổ
chức kỷ niệm (theo ngày tháng năm sinh hoặc năm mất vào các năm chẵn
bội số 50 hoặc 100, nếu là danh nhân thì chỉ tổ chức sau khi họ đã qua đời).
Riêng với nước giới thiệu danh nhân, UNESCO có tài trợ một phần
để tổ chức lễ. Bên cạnh đó, cơ quan UNESCO cũng tổ chức kỷ niệm
riêng tại trụ sở của họ.
Báo chí tuyên truyền Việt Nam thường nói “Danh nhân văn hóa
thế giới” (?!). Đó là một sự khoa trương cường điệu hư danh. Thực
chất các nhân vật ấy chỉ là danh nhân văn hóa tầm cỡ quốc gia thôi.
Lẽ thường ai cũng biết, “danh nhân thế giới” phải là
người có công lao đóng góp chung, tạo ảnh hưởng tốt đến toàn nhân
loại. Giả sử UNESCO đặt ra danh hiệu ấy để tôn vinh thì ắt hẳn phải
đạt tiêu chuẩn như trên. Ví dụ, nếu muốn, chúng ta sẽ tôn vinh
ông Máy chữ, bà Máy in, ông Điện thoại di động, ông Internet. v.v…
là các Danh nhân văn hóa thế giới mà ai cũng tâm phục khẩu phục, bởi
ai cũng thấy rõ ảnh hưởng tốt đến toàn thế giới. Và nếu như vậy
thì hầu hết các nhà bác học, đặc biệt về khoa học kỹ thuật, y học
đóng góp chung cho cả loài người đều được phong “Danh nhân văn hóa thế
giới” mới phải lẽ.
Nếu là “danh nhân văn hóa thế giới” thì bản gốc tiếng Anh
ắt phải có tính từ như “Global” hoặc “World” đứng trước danh
xưng mỗi nhân vật hoặc chung danh sách, chỉ ra tầm mức đẳng cấp
quốc tế, khác với từ chỉ phạm vi quốc gia: “national”.
Qua trao đổi với blogger Anh Vũ, chị đã cất công tìm ra
tài liệu gốc gửi cho chúng tôi tham khảo. Đó là tài liệu gốc chụp
nguyên vẹn bản tiếng Anh dạng pdf của tổ chức UNESCO.
1/ VỀ NGUYỄN DU
Năm 1965, Nguyễn Du được Hội
đồng hòa bình thế giới công
nhận là nhân
vật văn hóa và ra quyết
định kỷ niệm nhân dịp 200 năm năm sinh của ông (Wikipedia)
Thông tin mới nhất về việc thi hào Nguyễn Du được UNESCO tổ
chức kỷ niệm đăng trên trang Di
sản thế giới của Bộ Văn hóa,Thể thao và Du lịch:
Link ở đây: http://disanthegioi.info/ArticleDetail.aspx?articleid=60953&sitepageid=277. đăng ngày 10 Tháng Mười Một
2013 , cho thấy sự ngộ nhận cố ý của Bộ văn hóa:
Xin đọc phần trích trang web của Bộ văn hóa sau đây:
Cùng với một số nhân vật khác trên thế giới, đại thi hào Nguyễn Du
của Việt Nam chính thức được vinh danh là Danh nhân văn hóa thế giới trong kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 37 của Tổ chức Unesco đang diễn
ra tại thủ đô Paris, Pháp.
Quyết định trên được Đại hội đồng đưa ra sau khi đã đối chiếu với
các quy định chặt chẽ về việc vinh danh và biểu quyết Nghị quyết 191/EX32 của Hội
đồng chấp hành về việc kêu gọi các quốc gia cùng vinh danh trong 2 năm
2014-2015 một số nhân vật có tầm ảnh hưởng đặc biệt trong khu vực cũng như trên
thế giới. Một trong số đó là đại thi hào Nguyễn Du của Việt Nam.
Nhiều năm qua, qua tác phẩm truyện Kiều, thế giới đã phần nào biết
thêm về lịch sử, văn hóa của Việt Nam. Cũng vì lý do đó, mới có sự nhầm lẫn về
việc Nguyễn Du đã được vinh danh Danh nhân văn hóa từ lâu. Thực tế năm 1965, Unesco có tổ chức một lễ kỷ niệm long trọng để tưởng nhớ tới đại thi hào Nguyễn Du và một số nhân vật của các
quốc gia khác nhưng đấy chỉ đơn thuần là một hình thức tưởng nhớ những nhân vật có đóng góp và ảnh hưởng với thế giới. Phải
chờ tới kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 37 này, đại thi hào Nguyễn Du mới thực sự
được vinh danh là Danh nhân văn hóa thế giới. Trước đó, Việt Nam đã có Nguyễn Trãi được vinh danh là Danh nhân văn
hóa và Chủ tịch Hồ Chí Minh được vinh danh Anh hùng giải phóng dân tộc.
Còn tài liệu gốc của UNESCO về Nguyễn Du như sau, xem trang
web của Unesco:
- Các văn bản lưu liên quan đến các cuộc
họp của Đại hội đồng năm 2013.
- Ở các trang 59-62, mục 68 về việc tổ chức các
lễ kỷ niệm trong 2 năm 2014-2015 có nêu danh sách 108 sự kiện sẽ được tổ
chức kỷ niệm, trong đó tên Nguyễn Du được nêu cuối cùng (vì danh sách xếp theo
thứ tự tên nước).
(…) (số
thứ tự 108): 250th anniversary of the birth of Nguyễn Du, poet
(1765-1820),Vietnam.
dịch: Kỷ niệm lần thứ 250 năm sinh Nguyễn
Du, nhà thơ (1765-1820), Việt Nam.
Ba cái sai lầm của Bộ văn hóa
TT&DL trong đoạn văn trên trang web di sản thế giới:
Sai lầm 1: “…năm 1965, Unesco có tổ chức một lễ
kỷ niệm long trọng để tưởng nhớ tới đại thi hào Nguyễn Du”, thực ra là “Hội
đồng hòa bình thế giới quyết
định kỷ niệm Nguyễn Du năm 1965”, chứ không phải UNESCO.
Năm 1965, chúng ta từng được nghe thông
tin: “Hội đồng hòa bình thế giới” (một tổ chức phản đế do Liên Xô
chủ yếu lãnh đạo) vinh danh và kỷ niệm thi hào Nguyễn Du. (Vài chục
năm nay không còn nghe thấy tăm hơi “Hội đồng hoà bình thế giới” hoạt
động gì nữa, có lẽ tổ chức này cũng đã nghỉ hưu theo Liên Xô cũ).
Lễ kỷ niệm đó được tổ thức ở Hà Nội năm 1965 không dính dáng tới
tổ chức UNESCO. Giai đoạn ấy Việt Nam ta chưa “chơi” với UNESCO vì coi
họ là tổ chức thuộc “phe đế quốc tư bản”.
Sai lầm 2: Nói “danh hiệu” là không đúng.
Không có “danh hiệu” ! chỉ có Danh
sách các nhân vật và sự kiện cùng kỷ niệm trong một năm
nào đó.
Sai lầm 3: Không
có “danh nhân văn hóa thế giới”. Chỉ có danh nhân của mỗi
quốc gia thành viên Liên hiệp quốc, tự gửi đến cho UNESCO tập hợp
lại, lên danh sách chung, gửi thông báo đến các quốc gia thành viên.
(Báo Nhân
Dân điện tử đã nhận
ra sai lầm hệ thống, cố tránh cái danh hiệu ảo tưởng "danh nhân
văn hóa thế giới" qua bản tin sau :“Tại kỳ họp thứ
37 Đại hội đồng UNESCO ở Pa-ri (Pháp) ngày 25-10-2013, Đại thi hào dân tộc Nguyễn
Du (1765 – 1820) nhà văn hóa, tác giả Truyện Kiều nổi tiếng của Việt Nam đã được
chọn là nhân vật
văn hóa do thế giới
vinh danh, nhân kỷ niệm 250 năm ngày sinh Đại thi hào vào năm 2015”.
2/ VỀ NGUYỄN TRÃI
Trích Danh sách năm 1979-1980, văn bản
gốc, dòng về Nguyễn Trãi, như sau:
Trích nguyên văn
Paris 30/10/ 1978
UNESCO
ANNIVERSARIES OF GREAT PERSONALITIES AND
IMPORTANT HISTORICAL EVENTS
“Nguyen Trai – Vietnamese poet and scholar
– 600 th Anniversary of Birth – Proposed by German Democratic Republic” (ghi nhầm
nước giới thiệu là CHDC Đức) .
Dịch:
Danh sách đề nghị năm 1978:
Paris 30/10/1978
UNESCO
Những lễ kỷ niệm các nhân vật nổi
tiếng và sự kiện lịch sử quan trọng.
Nguyễn Trãi- Nhà thơ, học giả Việt
Nam, kỷ niệm 600 năm sinh- được đề nghị bởi Cộng hòa Dân chủ Đức). Văn bản năm 1978 UNESCO ghi nhầm là
Nguyễn Trãi thuộc nước Cộng hòa Dân chủ Đức- điều này cho thấy việc
tôn vinh này cũng được làm qua loa đại khái, chẳng quan trọng gì
lắm). Văn bản sau đây sửa lại sai sót trên.
Danh sách chính thức năm 1979:
Paris 5/6/ 1979
UNESCO
ANNIVERSARIES OF GREAT PERSONALITIES AND
IMPORTANT HISTORICAL EVENTS
Những lễ kỷ niệm các nhân vật nổi
tiếng và sự kiện lịch sử quan trọng.
Nguyen Trai- Poet, creator of Vietnamese
classical literature and national hero of Vietnam. Vietnam.
(Nguyễn Trãi, nhà thơ, người sáng
lập văn học cổ điển Việt Nam, anh hùng dân tộc Việt Nam. Việt Nam).
3/ VỀ HỔ CHÍ MINH
Việc tổ chức lễ kỷ niệm ngày sinh Hồ Chí
Minh đã được UNESCO chấp thuận vào năm 1987, được ghi vào nghị quyết. Tuy
nhiên, vì những lý do nào đó (chẳng hạn nhiều người Việt ở nước ngoài
phản đối tới UNESCO), việc tổ chức lễ kỷ niệm này sau đó đã không được
UNESCO đưa vào hoạt động chính thức. Việc này thể hiện trong văn bản của
UNESCO năm 1989.
* Nguyên
văn Nghị quyết năm 1987 của UNESCO có ghi danh Hồ Chí Minh:
Records of the General Conference
Twenty-fourth Session Paris, 20 October to
20 November 1987
(United Nations Educational, Scientific
and Cultural Organization: UNESCO)
Trang 135.
Centenary of the birth of President Ho Chi
Minh
The General Conference,
Considering that the international
celebration of the anniversaries of eminent intellectual and cultural
personalities contributes to the realization of Unesco’s objectives and to
international understanding,
Recalling 18 C/Resolution 4.351 concerning
the commemoration of the anniversaries of great personalities and events which
have left an imprint on the development of humanity,
Noting that the year 1990 will mark the
centenary of the birth of President Ho
Chi Minh, Vietnamese hero of national liberation and great man of culture.
Considering that President Ho Chi Minh, an
outstanding symbol of national affirmation, devoted his whole life to the
national liberation of the Vietnamese people, contributing to the common struggle
of peoples for peace, national independence, democracy and social progress,
Considering that the important and
many-sided contribution of Chi Minh in the fields of culture, education and the
lizes the cultural tradition of the Vietnamese stretches back several thousand
years, and that his President Ho arts crystal–people which ideals embody the
aspirations of peoples in the affirmation of their cultural identity and the
promotion of mutual understanding.
Trong đoạn văn trên, ghi rằng “Hồ
Chí Minh, anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam và nhà văn hóa xuất
sắc của Việt Nam”(President Ho Chi Minh, Vietnamese hero of national
liberation and great man of culture).
Xin lưu ý rằng toàn bộ lời văn nói
về phẩm chất, công lao của nhân vật đều do quốc gia đề cử tự viết
tự chịu trách nhiệm, UNESCO chỉ ghi lại nguyên văn.
* Khi tổ chức thực hiện nghị quyết
Unesco, danh
sách không có tên của Hồ Chí Minh nữa
(Danh mục các hoạt động kỷ niệm ngày
sinh/ngày mất của các danh nhân và các sự kiện lịch sử trong 2 năm 1990-1991 do
UNESCO xuất bản năm 1989)
Đường dẫn ở đây: http://unesdoc.unesco.org/images/0008/000844/084401EB.pdf.
Trang 3, ở đầu trang là những ngày lễ kỷ
niệm tổ chức vào tháng 5/1990. Chỉ có 1 người và hai sự kiện, không có Hồ
Chí Minh.
Kết luận
Xét cho cùng, việc tổ chức kỷ niệm danh
nhân của các nước trên thế giới vốn là một hoạt động bình thường của UNESCO.
Trước đây có lẽ họ cũng không coi trọng việc ấy lắm nên mới có những nhầm lẫn
lung tung (như vụ Nguyễn Trãi văn bản 1978 ghi là thuộc Cộng hòa Dân chủ
Đức, văn bản 1979 sửa lại là ở Việt Nam) hoặc bất nhất, thay đổi
(như vụ danh nhân HCM đã đưa vô Nghị quyết lại không thực hiện ?). riêng
Nguyễn Du thì năm 2013 mới là lần đầu được UNESCO đề cập, nhưng báo chí Việt
Nam lại nhầm lẫn với "Hội đồng hòa bình thế giới" kỷ niệm
năm 1965.
Do hạn chế của thời đại thiếu phương
tiện thông tin, các nhà nước cộng sản giữ độc quyền thông tin theo "định
hướng", lại phù hợp với thói háo danh, hư danh và tuyên truyền
trục lợi chính trị, Nhà nước đã gây nhiễu, ngộ nhận và nghi ngờ cho
dân chúng và xã hội. Hi vọng thời đại "thế giới phẳng" với
hệ thống internet hoành tráng sẽ không cho phép họ làm ăn như thế
nữa. Điều kiện tiên quyết phải là trung thực. Lỡ nói sai thì
cần phải đính chính sòng phẳng công bằng.
Phùng Hoài Ngọc
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét